यही साउन १५ गतेदेखि व्यासमा खाद्यान्न ढुवानी हुन नसकेपछि खाद्यान्न अभाव भएको छ । नेपालतिर बाटो नहुनु र भारतबाट खाद्यान्न ढुवानी गर्न भारतीय सीमा सुरक्षा बल (एसएसबी) ले सबै तुइन काटेपछि सो क्षेत्रमा खाद्यान्न अभाव भएको हो ।
यहाँका नागरिक भारतीय बजारमा निर्भर छन् । भारतीय बजारबाट तुइनका माध्यममा दैनिक उपभोग्यलगायत खाद्य सामग्री ढुवानी गर्दै आएकामा एसएसबीले कडाइ गरेपछि ढुवानी हुन नसकेको हो । खाद्यान्न ढुवानी हुन नसकेपछि व्यास गाउँपालिकाका वडा नं २, ३, र ४ मा खाद्यान्न अभाव भएको हो । “गाउँको खेतले तीन महिनासमेत खान पुग्दैन”, मालका स्थानीय कल्यानसिंह धामीले भन्नुभयो, “गाउँमा चामल पाउँदैन्, नेपालतिर खच्चड हिँड्नसमेत बाटो छैन, सुनसेराभन्दा माथिल्लो क्षेत्रमा पहिराका कारण खाद्यान्न लिन सकिएको छैन, पहिरो गएको छ, ठाउँ ठाउँमा भत्किएको छ ।”
खाद्यान्न नहुँदा अहिले स्थानीयवासीले दुई दिन लगाएर नेपालकै बाटो भएर खलङ्गा आउनुपरेको छ । खलङ्गाबाट दुई दिन लगाएर खाद्यान्न ढुवानी गर्नुपरको स्थानीयवासी नरेन्द्रसिंह धामीले बताउनुभयो । “आफ्नै भूमि भएर जान निकै कठिन छ, तिङ्कर सडकमा गाडी चल्दैनन, गाडी नै नभएपछि अहिले यहाँको जनजीवन कष्टकर बनेको छ”, उहाँले भन्नुभयो ।
व्यास– ३ का दीपक डडालले समयमै खाद्यान्न ढुवानी हुन नसके सङ्कटले भयावह रुप लिने बताउनुभयो । केही ठाउँमा चामल भेटिए पनि व्यापारीले चर्को मूल्य लिने गरेको उहाँ बताउनुहुन्छ । “यहाँका सबै वडामा खाद्यान्न अभाव हुँदैछ”, डडाल भन्नुहन्छ, “खाद्य डिपोमा चामल छैन ।”
मालका स्थानीयवासीले जयसिंह धामी बेपत्ता विषयमा सरकारले गठन गरेको छानबिन समितिलाई समेत गाउँमा खाद्यान्न ढुवानी गर्न माग गरेका छन् । तुइन हुँदा दिनहुँ भारतीय बाटो हुँदै गाउँमा खाद्यान्न ढुवानी हुने गरेको थियो । यहाँका बासिन्दालाई नजिकिँदै गरेका चाडपर्व कसरी मनाउने भन्ने चिन्ता एकातिर छ भने अर्कोतिर दैनिक छाक टार्न पनि धौधौ छ ।
“पैदल हिँडेर सदरमुकामबाट सामान ल्याउन सक्ने अवस्था छैन”, दुम्लीङका बासिन्दा प्रभात बुढाथोकीले भन्नुभयो, “विगतमा समान सकिने वित्तिकै महाकाली पारी भारतका पसलमा गएर समान ल्याउँथ्यांै, गाउँमा खाद्यान्न नभएपछि गाउँलेको भेला बसी गाउँपालिका र सरकारसँग तत्काल हेलिकप्टरमार्फत भए पनि खाद्यान्न ढुवानी गर्न हामीले माग गरेका छौं ।”
गाउँपालिकाका अध्यक्ष दिलीपसिंह बुढाथोकीले गाउँमा खाद्यान्न अभाव भएकाले ढुवानीका लागि सङ्घीय सरकारसँग माग गरिएको बताउनुभयो । उहाँले व्यासको तिङ्कर र दुम्लीङमा खाद्य बिक्री केन्द्र स्थापना गर्न खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनीलाई ज्ञापन बुझाइएको जानकारी दिनुभयो । नेपालतिरबाट तिङ्कर पुग्न बाटो नहुँदा गतवर्ष ५०० क्वीन्टल खाद्यान्न ढुवानी गर्न नसकिएको गाउँपालिकाले जनाएको छ । अहिले तत्काल हेलिकप्टरको व्यवस्थापन गरेर भए पनि गाउँपालिकाका चार वडाका लागि खाद्यान्न ढुवानी गर्न माग गरिएको उहाँले बताउनुभयो ।
