भारत र अमेरिका बीचको रक्षा सम्बन्ध ‘धेरै महत्त्वपूर्ण’ भएको दोहोर्याएको छ। पेन्टागनका प्रेस सेक्रेटरी एयर फोर्स ब्रिगेडियर जनरल प्याट राइडरले एक प्रेस ब्रीफिङमा भने, ‘म भन्न चाहन्छु, तपाईलाई थाहा छ, मसँग सम्बन्धको सन्दर्भमा कुनै विशेष घोषणाहरू छैनन् तर – तर तपाईलाई थाहा छ, यो एक धेरै महत्त्वपूर्ण सम्बन्ध हो। संयुक्त राज्य अमेरिका र भारत बीच जब यो सुरक्षा सहयोग, रक्षा सहयोगको लागी आउँछ। त्यसैले हामी भारतीय नेतृत्वसँग संलग्न हुन जारी राख्न तत्पर छौं।’
भारतलाई संयुक्त राज्य अमेरिकाको प्रमुख रक्षा साझेदारको रूपमा तोकिएको छ। यसले भारतलाई अमेरिकाको निकटतम सहयोगी र साझेदारहरूको बराबरीमा राख्छ। भारतको प्रमुख रक्षा साझेदार स्थितिलाई अमेरिकाको राष्ट्रिय रक्षा प्राधिकरण ऐन २०१७ मा भारत संशोधनको एक हिस्सा बनाइएको छ।
यो स्थितिको पदनाम अमेरिकाको गैर-नेटो सहयोगी भारतको लागि अद्वितीय छ। यसले भारतसँग आफ्नो निकटतम सहयोगी र साझेदारहरूसँग बराबरको स्तरमा रक्षा व्यापार र प्रविधि साझेदारी गर्न अमेरिकाले गरेको प्रगतिलाई संस्थागत गर्छ।
यसले अमेरिकालाई भारतलाई उन्नत रक्षा प्रविधि हस्तान्तरण गर्न सहयोग गर्नेछ। यसले अमेरिका-भारत डिफेन्स ट्रेड एण्ड टेक्नोलोजी इनिसिएटिभ (डिटीआईआई) को संस्थागत प्रभावकारिता र पेन्टागनमा रहेको भारत र्यापिड रियाक्सन सेलको स्थायित्वलाई पनि बलियो बनाउनेछ।
रक्षा व्यापार, संयुक्त अभ्यास, कर्मचारी आदानप्रदान, र समुद्री सुरक्षा र काउन्टर पाइरेसीमा सहयोगमा गहनताका साथ रक्षा सम्बन्ध भारत-अमेरिका रणनीतिक साझेदारीको प्रमुख स्तम्भको रूपमा उभिएको छ। भारतले कुनै पनि देशसँग भन्दा अमेरिकासँग बढी द्विपक्षीय अभ्यास गर्छ।
राइडरले चीन र रसियाले संयुक्त रूपमा नयाँ रासायनिक हतियारहरू विकास गरेकोमा पनि टिप्पणी गरेका छन्।
‘निश्चित रूपमा जब यो विश्वव्यापी रसायन-जैव क्षमताहरूको कुरा आउँछ, यो त्यस्तो चीज हो जुन रक्षा विभागले धेरै नजिकबाट निगरानी गर्दछ। जब यो रसिया र चीनको कुरा आउँछ, यो त्यस्तो चीज हो जुन हामी नजिकबाट निगरानी गर्न जारी राख्छौं,’ उनले भने।
उत्तर कोरियाले पनि रुस र चीनसँग यी रासायनिक हतियारहरू सामेल गरेको प्रश्नमा उनले भने, “यो त्यस्तो चीज हो जसलाई हामीले नजिकबाट नियाल्ने छौं, हामी यस क्षेत्रका हाम्रा सहयोगीहरूसँग नजिकबाट परामर्श जारी राख्नेछौं। रासायनिक जैविक हतियारहरू जस्ता कुराहरू आउँदा प्रति-प्रसारका सर्तहरू रहेका छन्।
अफगानिस्तानले आतंककारीहरूलाई शरण दिएको पाकिस्तानको आरोपमा बोल्दै उनले भने, ‘पाकिस्तानको आन्तरिक राजनीतिमा नआइकन, अफगानिस्तान र यस क्षेत्रभरि आतङ्ककारी संगठनहरू छन् भन्ने कुरा हामीले लामो समयदेखि थाहा पाइसकेका छौं, र त्यो पक्कै पनि हो। कसैलाई आश्चर्य छैन।’
अफगानिस्तानलाई फेरि आतंकवादीहरूका लागि सुरक्षित बन्दरगाह बन्न दिनु हुँदैन भन्ने अमेरिकाको अडानलाई रेखांकित गर्दै उनले भने, ‘संयुक्त राज्यको दृष्टिकोणबाट, हामीले पहिले भनेझैं, हामीले काउन्टर गर्ने क्रममा क्षितिजको क्षमतालाई कायम राख्छौं।’
