सिन्धुपाल्चोक, २० असार- इन्द्रावती क्षेत्रको प्राकृतिक प्रकोप व्यवस्थापनसम्बन्धी विज्ञहरुसहितको अन्तक्र्रिया कार्यक्रम आइतबार मेलम्चीमा सम्पन्न भएको छ । मेलम्ची नगरपालिकाको आयोजनामा भएको सो कार्यक्रममा प्रकोपविज्ञ, जनप्रतिनिधि, पत्रकार, सुरक्षा निकाय प्रमुखको सहभागिता थियो ।
कार्यक्रममा भूगर्भविद् डा रञ्जनकुमार दाहालले चार वर्षअघि मेलम्ची क्षेत्रमा गर्नुभएको अध्ययनसमेत प्रस्तुतिमा जोड्दै मेलम्ची नदी किनारका बस्ती जोखिम रहेको सोही बेला नै जानकारी दिएको बताउनुभयो । उहाँले पाँच–सात वर्षमा नदीले ल्याउने परिवर्तन त छँदैछ सय–दुई सय वर्षमा हुने परिवर्तनलाई साधारणतः आँकलन गर्न नसकिने बताउनुभयो । भूगर्भविद् दाहालले मेलम्चीको वितण्डा अस्वभाविक नभई समयान्तरमा यस्तो हुन सक्ने आफ्नो अध्ययनले बताएको जानकारी दिनुभयो ।
सो अवसरमा साविक वस्तीमा पुनः बस्ती बसाल्नु खतरा हुने विज्ञको राय रह्यो । जलवायुविज्ञ डा रविन निरौलाले नदीका लागि ‘बफर जोन’ छाड्नुपर्ने मत राख्नुभयो । उहाँले नदीको धार हालसम्म यकिन नभएकाले अझै जोखिम रहेको बताउनुभयो । इसिमोडका जलवायु परिवर्तनविज्ञ अरुणभक्त श्रेष्ठले भू–उपग्रहमार्फत लिएको नक्सा अध्ययन गर्दा मेलम्ची नदीको मुहान क्षेत्रमा हिउँ तथा सानो हिमतालसमेत रहेको र अहिले हिउँ पग्लिएको साथै तालसमेत फुटेको जानकारी दिनुभयो ।
काठमाडौँ विश्वविद्यालयका रजिष्ट्रार डा सुवोध शर्माले अबका कदमका लागि अध्ययन समूह गठन गर्नुपर्ने प्रस्ताव गर्नुभयो । सोहीअनुसार इसिमोडका जलवायु परिवर्तन विज्ञ श्रेष्ठको संयोजकत्वमा विभिन्न क्षेत्र र विज्ञ सम्मिलित ११ सदस्यीय समूह गठन गरिएको छ । विपद् व्यवस्थापनका लागि अबका दिनमा गर्नुपर्ने कामका बारेमा अध्ययन गरी यस समूहले सुझाव पेस गर्ने नगरपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत अमृतकुमार धितालले जानकारी दिनुभयो ।
कार्यक्रममा मेलम्ची नगरपालिकाका प्रमुख डम्बर अर्यालले विस्थापनमा परेकालाई व्यवस्थापनमा जोड दिइएको बताउनुभयो । मौसमविज्ञ डा अर्चना श्रेष्ठ, युएनडिपीका सहायक आवासीय प्रतिनिधि विजय सिंह, वातावरण मानवशास्त्री डा गोविन्द बस्नेत, पूर्वसूचना प्रणालीविज्ञ डा राजेन्द्र अधिकारी, जलवायुविज्ञ डा धर्म उप्रेतीले प्रकोपसम्बन्धी प्रस्तुति राख्नुभएको थियो । (रासस)
