पोखरा – अहिले जलवायु परिवर्तन र त्यसको असरबारे छलफल गर्न स्कटल्यान्डको ग्लास्गो सहरमा राष्ट्र संघीय जलवायु सम्मेलन (कोप–२६) जारी छ ।
सम्मेलनको सुरुमै नेपालको हिमाली क्षेत्रमा आएको मौसमी उतारचढावबारे चासो दिइएको छ । बेलायती सांसद तथा कोप–१६ सम्मेलन प्रमुख आलोक शर्माले मुस्ताङमा जलवायु परिवर्तनको असर बिस्तारै बढेको बताए । ‘नेपाल गएको बेला म मुस्ताङ सदरमुकाम जोमसोम पुगेको थिएँ । त्यहाँका नागरिकहरूसँग कुरा गरेको थिएँ,’ सम्मेलनलाई सम्बोधन गर्दै उनले भने, ‘मैले गरेको कुराकानीमा त्यहाँका नागरिकले जलवायु परिवर्तनको प्रत्यक्ष प्रभाव पारेको अनुभव सुनाएका थिए । मैले त्यो महसुस गरेको थिएँ ।’
कागबेनी नेपालकै सबैभन्दा कम पानी पर्ने क्षेत्र हो । कागबेनी नजिकको जोमसोम स्टेसनमा सन् २०२१ को पहिलो ८ महिनामा ५ सय ६४ मिलिमिटर पानी परेको तथ्यांक छ । अघिल्लो वर्ष सन् २०२० भरीमा यहाँ ४ सय मिलिमिटर मात्रै परेको थियो । एक वर्षकै बीचमा १ सय ६४ मिलिमिटर बढी वर्षा भएको छ ।
गण्डकीको सबैभन्दा उचाइमा रहेको स्टेसन छोसेरमा पनि यो वर्ष पहिले भन्दा बढी वर्षा भयो । अघिल्लो वर्ष ५ सय ६८ दशमलव ९ मिलिमिटर पानी परेकोमा यो वर्ष ६ सय १६ दशमलव ९ मिलिमिटर वर्षा भएको जल तथा मौसम विभागअन्तर्गत पोखरा कार्यालयले जनाएको छ । मनाङको हुम्डेमा सन् २०२० मा ५ सय २८ दशमलव ९ मिलिमिटर पानी परेकोमा यो वर्षको ८ महिनामा ६ सय ६८ मिलिमिटर पानी परिसकेको छ ।
मुस्ताङमा खडेरी र बाढीले गर्दा रैथाने नागरिकहरू विस्थापित हुने जोखिममा रहेको विश्व सम्मेलनमा सम्बोधन गर्दै शर्माले सुनाए । उनको उक्त वक्तव्यले विश्वको ध्यान तानेको छ ।
मुस्ताङ र मनाङ लगायत हिमाली क्षेत्रमा आजभोलि अत्यधिक वर्षा हुने गरेको छ । त्यसैले स्थानीयले दैनिकी फेर्न थालेका छन् । माटोको छानामाथी उनीहरूले जस्ताले छोपेका छन् भने कतिपयले कंक्रिटका घर बनाएका छन् । स्थानीयलाई यो सबै जलवायु परिवर्तनका कारण भएको महसुस छ ।
राष्ट्रपति विद्याावी भण्डारीले सोमबार मनाङ पुगेर जलवायु परिवर्तनको असर बढ्दै गएको बताइन् । ‘गत महिनाहरूमा जुन खालको तहसनहस भयो, वास्तवमा यो त पानी कम पर्ने जिल्ला हो । यो जिल्लामा पानी परेन मात्रै, बाढी र पहिरो ल्यायो । कतिपय बस्तुहरू बगाएर लग्यो । अपूरणीय क्षति भएको छ,’ उनले भनिन्, ‘यो अनुसन्धानको विषय हो । विश्व समुदायको ध्यान जानु आवश्यक छ । ठूला शक्ति राष्ट्रको ध्यान जानु आवश्यक छ । हामीबाट पनि कुनै गल्ती गर्नु हुँदैन ।’
उनले मनाङको विकासका लागि उच्चस्तरीय भ्रमणको आमन्त्रण गर्नुपर्ने बताइन् । असार १ गते मनाङमा बाढी आएर मस्याङदी किनारका सुन्दर बस्तीहरू बगाएको थियो । स्थानीयहरू अझै त्रिपालमुनि दैनिकी कटाइरहेका छन् ।
