काठमाडाैं – युक्रेन र मोल्दोभासँग औपचारिक सदस्यता वार्ता शुरू गर्न बुधबार सिफारिस गरेको युरोपेली सङ्घ (ईयू) ले विगत ५० वर्षमा विस्तारका विभिन्न चरणहरू पार गरेको छ ।युरोपेली आयोगले जर्जियालाई उम्मेदवारको दर्जा दिन पनि सिफारिस गरेको छ, सम्भवतः यसलाई सदस्यताको लागि लामो प्रक्रियामा राख्नेछ ।
युरोपेली आयोगको वार्षिक प्रतिवेदनमा ईयूको मापदण्डप्रति उम्मेदवार राष्ट्रहरूको प्रगतिबारे उल्लेखित निर्णयहरू डिसेम्बरमा हुने शिखर सम्मेलन समूहका २७ नेताहरूलाई वार्ता शुरू गर्ने वा नगर्ने निर्णय गर्न जानेछन् ।
प्रस्तावको पूर्वसन्ध्यामा युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले फेब्रुअरी २०२२ मा रूसले आक्रमण गरेको आफ्नो देश ‘यूरोपेली सङ्घमा रहने’ प्रतिबद्धता जनाएका थिए ।
सन् १९५७ मा स्थापना भएको ‘युरोपियन इकोनोमिक कम्युनिटी’ का रूपमा स्थापित यो समूह पछि ईयू बनेको हो । यसको सुरूवात बेल्जियम, फ्रान्स, इटाली, लक्जेम्बर्ग, नेदरल्याण्ड्स र पश्चिम जर्मनी गरी छ वटा सदस्यबाट भएको थियो ।सन् १९७३ मा बेलायत, डेनमार्क र आयरल्याण्ड, सन् १९८० को दशकमा ग्रीस, पोर्चुगल र स्पेनले सदस्यता लिएका थिए ।
सन् १९९५ मा अस्ट्रिया, फिनल्यान्ड र स्वीडेनलाई पहिलो पटक रूससँगको साझा सीमा हुँदै यो समूह पूर्वतिर विस्तार गर्न थाल्यो ।सन् २००४ मा १५ बाट २५ सदस्यीय ‘बिग ब्याङ्ग’ विस्तार भएको थियो, जसमा आठ पूर्व साम्यवादी पूर्वी युरोपेली देश र दुई भूमध्यसागरीय राष्ट्रले एकै पटकमा ईयूको झण्डा फहराएका थिए ।
सन् २००७ मा बुल्गेरिया र रोमानियाले इयूलाई २७ सदस्य राष्ट्रमा पुर्याएका थिए भने सन् २०१३ मा क्रोएसिया २८औँ राष्ट्र बनेको थियो ।सन् २०१६ को जनमत सङ्ग्रहमा ईयूबाट बाहिरिने पक्षमा भएको मतदानपछि बेलायत सन् २०२० मा ईयूबाट बाहिरिने पहिलो सदस्य राष्ट्र बनेको थियो ।
युक्रेनको युद्धले मध्य र पूर्वी यूरोपमा विस्तार गर्ने ईयूको अभियानलाई पुनर्जीवित गरेको छ ।सन् २००५ मा उत्तरी म्यासेडोनिया सन् २०१० मा मोन्टेनेग्रो सन् २०१२ मा सर्बिया सन् २०१४ मा अल्बानिया पछि सन् २०२२ डिसेम्बरमा बोस्निया उम्मेदवारको दर्जा पाउने पाँचौं बाल्कन राष्ट्र बनेको थियो ।
कोसोभोले सन् २०२२ मा पनि आवेदन दिएको थियो तर उसलाई उम्मेदवारको दर्जा दिइएको छैन ।नेटो सदस्य राष्ट्र टर्की सन् २०१९ देखि उम्मेदवार रहँदै आएको छ र सन् २००५ मा सदस्यता वार्ता शुरू गरेको थियो ।सन् २०१६ मा राष्ट्रपति रेसेप तैयप एर्दोगानले असफल ‘कू’ पछि असहमतिमाथि गरेको दमनका कारण सन् २०१६ देखि नै अङ्काराको इयूसँगको सम्बन्ध निकै बिग्रिएको छ ।
ईयूका धेरै सदस्य राष्ट्रहरूका लागि लामो समयदेखि रोकिएको प्रवेश वार्ता नामबाहेक अरू सबैमा मरेको छ । टर्कीको सदस्यताको लामो समयदेखि विरोध गर्दै आएको अस्ट्रियाले गत सेप्टेम्बरमा यो प्रक्रिया अन्त्य गर्न समेत आह्वान गरेको थियो ।युरोपेली महत्वाकांक्षाले युक्रेनले सन् २००४ देखि ठूला दुई युद्धको सामना गरेको छ र मोल्दोभाले ईयूको प्रतीक्षालयमा रहेका देशहरूको सङ्ख्यालाई आठमा ल्याएको छ ।
सुधारको लागि नजिकको आर्थिक र राजनीतिक सम्बन्धको व्यापार गर्दै यी दुई पूर्व सोभियत गणराज्यहरूसँग ईयूले सन् २००९ मा पूर्वी साझेदारी गठन गरेको थियो । अन्यमा अर्मेनिया, अजरबैजान, जर्जिया र हाल रूसको सहयोगी रहेको बेलारुस थिए ।जर्जियाले बुधबार पनि ईयू उम्मेदवारको दर्जाको लागि सिफारिस प्राप्त गरेको छ ।
